Dr Paweł Fortuna: uczestniczymy w eksperymencie, w którym stawką jest jakość naszego życia

– Mamy wrażenie, że wszyscy uczestniczymy w eksperymencie, w którym stawką jest jakość naszego życia. Stanisław Lem pisał, że technologia jest zmienną niezależną cywilizacji. Ale zmienna niezależna też od kogoś zależy – powiedział dr Paweł Fortuna, psycholog eksperymentalny z KUL podczas debaty Areopagu Uniwersytetów na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tematyka spotkania związana była z „człowiekiem w dobie rozwoju sztucznej inteligencji”.

W dyskusji, prowadzonej przez dr hab. Natalię Walter, prof. UAM, obok dr. Fortuny uczestniczyli eksperci: Uniwersytetu Warszawskiego – dr hab. Renata Włoch, prof. UW, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – dr hab. Jacek Marciniak, prof. UAM oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego – dr Szymon Bobek.

– Badania AI dotyczą problematycznego stosowania technologii, co jest niezamierzonym efektem ubocznym wdrażania tej technologii – mówił dr Fortuna podczas debaty. Jak podkreślił, nie da się zatrzymać rozwoju tej technologii, ale  można próbować ją regulować.

Badacz zwrócił uwagę, że koncentrujemy się na rozwoju sztucznych systemów, natomiast nie zastanawiamy się nad tym, czego potrzebujemy. Stale wprowadzamy nowe narzędzia, które np. mają zaoszczędzić czas pracowników.  – Okazuje się jednak, że nie pracujemy mniej i nie wychodzimy z pracy mniej zmęczeni – zauważył dr Fortuna. Zdaniem naukowca warto tak wykorzystywać sztuczną inteligencję, by służyła ona człowiekowi, przyczyniając się do jego dobrostanu, czyli poczucia zadowolenia z życia.

Dr Fortuna mówił również o zjawisku „awersji wobec algorytmów”. Jej przykładem jest sytuacja, w której ludzie preferują pomoc lekarza, a nie poradę udzieloną przez sztuczną inteligencję. – Jeśli lekarz  wykorzystuje w diagnostyce i leczeniu sztuczną inteligencję, zaufanie pacjenta do niego zdecydowanie wzrasta, natomiast awersja do AI spada – mówił dr Fortuna.

Areopag Uniwersytetów to, zapoczątkowany w 2021 r. z inicjatywy Rektora KUL ks. prof. Mirosława Kalinowskiego, cykl debat, w których biorą udział przedstawiciele czołowych polskich uniwersytetów: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Główną ideą Areopagu, któremu patronuje KRASP – Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich – jest prowadzenie debaty publicznej o wyzwaniach współczesności w przestrzeni uniwersyteckiej. Podczas pierwszej edycji eksperci poruszali zagadnienia związane z pandemią COVID-19, koncentrując się na systemie wartości, granicach etycznych medycyny, relacjach społecznych i problemach gospodarczych. Druga edycja dotyczyła wojny, głównie w kontekście agresji Rosji na Ukrainę oraz jej konsekwencji prawnych, społecznych czy gospodarczych. Poznańska dyskusja, która odbyła się 19 czerwca 2024, zakończyła trzeci cykl debat poświęcony sztucznej inteligencji.