Uprzejmie informujemy, że Rada Wydawnicza Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, pełniąca rolę jury konkursu w programie MONOGRAFIE, zakwalifikowała do wydania w serii MONOGRAFIE FNP trzy nowe prace. Cieszymy się, że wśród Laureatów programu znalazł się dr Jacek Jarocki i publikacja pt. Świadomość, wolna wola, jaźń. Metafizyka Galena Strawsona.

 

Jest to zmodyfikowana wersja rozprawy doktorskiej, obronionej w czerwcu 2019 na Wydziale Filozofii KUL. Przy okazji spieszymy dodać, że obecnie autor przebywa w Austin (Teksas), gdzie pod okiem Galena Strawsona przygotowuje kolejną rozprawę, tym razem poświęconą amerykańskiej filozofii Nowego Realizmu.

 

Szanowny Panie Doktorze, serdecznie gratulujemy!

 

 

 

Świadomość, wolna wola, jaźń. Metafizyka Galena Strawsona

Świadomość, wolna wola i jaźń to kluczowe zagadnienia metafizyczne, od stuleci dyskutowane w filozofii. Celem monografii jest próba przedstawienia współczesnych debat w obrębie tych zagadnień, zwłaszcza tych, które prowadzi się dziś w anglosaskiej filozofii analitycznej. Centralną postacią pracy jest Galen Strawson (ur. 1952), wieloletni profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego i Uniwersytetu w Reading, pracujący obecnie na University of Texas at Austin. Jego koncepcja szczególnie interesująca przede wszystkim dlatego, iż przeciwstawia się ogólnie przyjętym rozwiązaniom tytułowych problemów. Daje to możliwość przedstawienia zarówno poglądów standardowych, jak i ich rzadziej akceptowanych rozwiązań, takich jak panpsychizm w koncepcji świadomości, imposybilizm w przypadku wolnej woli czy koncepcja krótkotrwałych podmiotów doświadczenia w kontekście rozważań na jaźnią. Książka, która jest pierwszą na świecie monografią na temat poglądów Strawsona, ma w zamierzeniu stanowić także panoramę współczesnych debat metafizycznych, dostępną również dla czytelnika niebędącego specjalistą w filozofii.

 

Fragment książki

Jak zauważa Strawson, «mawia się, że ludzkie życie opiera się na trzech złudzeniach: złudzeniu romantycznej miłości, wolnej woli oraz jaźni». Wielu współczesnych filozofów analitycznych dodałoby, że największym być może złudzeniem jest istnienie świadomości, stanowiącej niewyczerpane źródło debat w tzw. problemie umysł-ciało. Na tej podstawie, z wyłączeniem – skądinąd interesującego filozoficznie – problemu romantycznej miłości, został zakreślony temat tego opracowania; Strawson przeciwstawia się tendencjom do eliminowania tych zagadnień, a przynajmniej dostrzega, że każde z nich ufundowane jest na bezpośrednim doświadczeniu, którego nie sposób zignorować. Stąd też moja uwaga ogniskuje się na tych kwestiach: stanowią one ratio essendi wielkich debat metafizycznych, odpowiedzi zaś, których udziela Strawson, świadczą o jego umysłowej samodzielności, oryginalności, ale również dobrej znajomości tradycji.

Tak szeroki zakres zagadnień, które porusza Strawson, sprawia, iż zajmuje on czołowe miejsce we współczesnych debatach metafizycznych. W przypadku koncepcji świadomości zalicza się on do czołowych panpsychistów, jedną zaś z jego zasług jest spowodowanie odrodzenia tej koncepcji w połowie lat 90. XX wieku. Jeśli chodzi o problem wolnej woli, odegrał ważną rolę w sformułowaniu współczesnej wersji klasycznego argumentu z niemożliwości bycia przyczyną samego siebie. Jako metafizyk zajmujący się jaźnią rozwinął on interesującą teorię wąskiego podmiotu doświadczenia, a także ma duży wpływ na kształtowanie się narracjonizmu. Prócz tego zapoczątkował (przynajmniej na gruncie filozofii analitycznej) coraz bujniej rozwijającą się tzw. fenomenologię poznawczą, w ramach której dyskutuje się to, w jaki sposób dane są różne stany mentalne: przekonania, pragnienia czy myśli.

 

O programie Monografie

Seria wybitnych, odkrywczych i dostępnych nie tylko dla wąskiego grona specjalistów prac z zakresu nauk humanistycznych i społecznych wyłanianych w konkursie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej nieustająco od 1994 roku.