Abp Józef Życiński (1948-2011)
Wielki Kanclerz (1997-2011)
Urodzony 1 września 1948 r. w Nowej Wsi k. Piotrkowa Trybunalskiego. Po ukończeniu studiów filozoficzno-teologicznych w Wyższym Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie w 1972 r. przyjął święcenia kapłańskie. W 1976 r. na Wydziale Teologicznym w Krakowie uzyskał tytuł doktora teologii. Drugi tytuł doktora, tym razem filozofii, uzyskał na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Habilitował się w 1980 r. na podstawie pracy Prostota i dyskonfirmowalność jako kryteria w kosmologii relatywistycznej. Od 1980 r. kierował Katedrą Logiki i Metodologii w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W latach 1982-1985 pełnił funkcję prodziekana, a od 1988 do 1990 dziekana Wydziału Filozoficznego tej uczelni. Był współorganizatorem konwersatorium interdyscyplinarnego „Nauka - Wiara”, odbywającego się w Krakowie, i konferencji na ten sam temat, odbywających się z udziałem Ojca Świętego w Castel Gandolfo. Był inicjatorem serii zeszytów „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, wydawanych przez PAT, edycji angielskiej „Philosophy in Science”, wydawanej przez PAT, Obserwatorium Watykańskie i Uniwersytet w Tucson, oraz serii wydawniczej „Philosophy in Science Library”, poświęconej problematyce interdyscyplinarnej, wydawanej przy współpracy Obserwatorium Watykańskiego. Wykładał m.in. w Berkley, Oksfordzie, Catholic University of America w Waszyngtonie oraz Catholic University of Australia w Sydney.
4 listopada 1990 r. został biskupem ordynariuszem diecezji tarnowskiej, a 14 czerwca 1997 r. arcybiskupem metropolitą lubelskim. Urząd objął uroczyście 29 czerwca 1997 r. Był jedenastym rządcą archidiecezji i drugim metropolitą, a także piątym Wielkim Kanclerzem KUL. Kierował również Katedrą Relacji Między Nauką a Wiarą w Instytucie Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych na Wydziale Filozofii KUL.
Opublikował ponad 40 książek, z których najważniejsze to: The Structure of the Metascientific Revolution (Tucson1987), Teizm i filozofia analityczna (t. 1-2, Kraków 1985-1986), Język i metoda (Kraków 1983), The Human Person and Philosophy in the Contemporary World (Washington l993; razem z G. McLean), Wszechświat i filozofia: szkice z filozofii i historii nauki (Kraków 1980, 19862; razem z M. Hellerem), Drogi myślących (Kraków; razem z M. Hellerem), Wszechświat – maszyna czy myśl? Filozofia mechanizmu powstanie - rozwój - upadek (Kraków 1988; razem z M. Hellerem), Trzy kultury: nauki przyrodnicze, humanistyka i myśl chrześcijańska (Poznań 1990), Medytacje Sokratejskie, Roma–Częstochowa 1991), Dylematy ewolucji (Kraków 1986 i 1990), Matematyczność przyrody, Ułaskawianie natury (Kraków 1992), Bóg Abrahama i Whiteheada (Tarnów 1992), Granice racjonalności: eseje z filozofii nauki (Warszawa 1993), Sacrum i kultura (Tarnów 1996), Elementy filozofii nauki (Tarnów 1996), Die Zeichen der Hoffnung entdecken (Wien 1997), Na zachód od domu niewoli (Poznań 1997), Ziarno samotności (Kraków 1997), Europejska wspólnota ducha: zjednoczona Europa w nauczaniu Jana Pawła II (Warszawa 1998), Bruderszaft z Kainem: medytacje nad moralnym spadkiem po PRL (Poznań 1999), Pięć dialogów (Warszawa 1999), Kuszenie Pana Cogito (Lublin 2000), Bóg postmodernistów: wielkie pytania filozofii we współczesnej krytyce moderny (Lublin 2001), Bóg i ewolucja: Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego (Lublin 2002), Wiara wątpiących (Kraków 2003), Kosmiczna perspektywa kulturowej ewolucji człowieka (Lublin 2005), Światło i błękit: paradoksy wierności (Lublin 2006). Opublikował też kilkuset artykułów naukowych i popularyzatorskich poświęconych problematyce filozofii nauki oraz dialogu chrześcijaństwa z myślą współczesną, publikowanych w języku polskim, angielskim, niemieckim, włoskim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim, słowackim i węgierskim w licznych czasopismach krajowych i zagranicznych, m.in. w „Rocznikach Filozoficznych KUL”, „Ethosie”, „Znaku”, „Więzi”, „Tygodniku Powszechnym”, „Rzeczpospolitej”, „Przeglądzie Powszechnym”, „Zagadnieniach Filozoficznych w Nauce”, „Analecta Cracoviensia”, „Studia Philosophiae Christianae”, „Philosophy in Science”, „Cultures et foi”, „Il Nuovo Areopago”, „Astronomy Quarterly”, „Review of Metaphysics”, „British Journal for the Philosophy of Science”, „The New Scholasticism”, „Zygon”, „Logos”.
Był członkiem Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki w Wiedniu, Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, członkiem Papieskiej Rady Kultury, Wspólnej Grupy Roboczej Kościoła Rzymskokatolickiego i Światowej Rady Kościołów, Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski oraz Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu RP, przewodniczył Radzie Episkopatu ds. Apostolstwa Świeckich i Radzie Programowej KAI, był członkiem Komisji Episkopatu ds. Nauki Wiary, Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa, Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych, Komitetu Nauk Filozoficznych PAN oraz Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN.
W 2005 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zmarł nagle w dniu 10 lutego 2011 r. w Rzymie.
WSPÓŁPRACA
