Streszczenie
Uwzględniając dotychczasowe doświadczenia w badaniach nad systemami okupacji krajów Osi w trakcie II wojny światowej a szczególnie dominującej III Rzeszy niemieckiej, wydaje się, że występują w tym zakresie duże braki a stan tych badań można uznać za daleko niewystarczający.
Słabością istniejących badań jest ograniczenie się do polityki okupacyjnej i struktur formalnych, czyli ich pewna wycinkowość. Rzadko uwzględnia się w nich dokumentacje porównawczą, ukazującą całościowe kształtowanie się struktur organizacyjnych zarządów okupacyjnych z uwzględnieniem całokształtu doświadczenia oraz zbiorczego mechanizmu funkcjonowania, przy wykazaniu także jego efektywności.
Celem niniejszego artykułu jest, próba ustalenia, czy i o ile wypełnianie okupacji lub innych form władztwa przez III Rzeszę hitlerowską nad innymi terytoriami państwowymi czy narodami stanowiło system polityczno-prawny, jak kształtowały się różne postacie władania nad poszczególnymi terytoriami i wobec podbitej ludności w określonej sytuacji prawnej, społeczno-gospodarczej i politycznej. Należy przy tym podkreślić, że pojęcie „okupacja” używane powszechnie w historii politycznej tego okresu, nie wystarczy do poprawnego opisu zjawiska w języku nauki prawa. Jest ono zbyt ogólne i prawnicze nieadekwatne do stanu prawnego ziem zajętych lub kontrolowanych przez Niemcy i to zarówno tych anektowanych w sposób bezprawny (takich jak „eingegliederte Ostgebiete” w Polsce) jak i tych które zostały podporządkowane politycznie z pozbawieniem zamieszkałych tam narodów ich suwerennej władzy politycznej (takich jak Protektorat Czech i Moraw) i wreszcie tych, które zostały jedynie włączone przymusowo w orbitę wpływów III Rzeszy z utrzymaniem w nich rządów satelickich (np. Słowacja).
Słowa Kluczowe: systemy prawne w okresie II Wojny Światowej, Akademia Prawa Niemieckiego, prawo narodów, prawo międzynarodowe, occupatio bellica, debellatio, Konwencja Haska, Regierungsverwaltung, Kolonialverwalutng, Aufsichtsverwaltung, Grossraum, Besatzungsrichtungen, zasada wodzostwa, III Rzesza, I Republika Słowacka, Protektorat Czech i Moraw, Generalne Gubernatorstwo, II Wojna Światowa, typy i systemy okupacji, ekonomia na terenach kupowanych, polityka kulturowa i kulturalna, reżim okupacyjny, eksterminacja ludności, zbrodnie wojenne, aparat represji, Republika Weimarska, Hlinkowa Gwardia, HSPL, Hlinkowa Słowacka Partia Ludowa, Gestapo, SS, NSDAP, Einsatzgruppe, RSHA, Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy, Urząd Protektora Rzeszy.
Ostatnia aktualizacja: 20.09.2018, godz. 20:12 - Zuzanna Gądzik