W zdrowym ciele, zdrowy umysł - Europejski Dzień Mózgu

Zdrowy mózg to mózg dobrze odżywiony, wypoczęty i nie rozpraszany przez bodźce bez większego znaczenia – mówi dr Dariusz Zapała, adiunkt w Katedrze Psychologii Eksperymentalnej KUL. Zdaniem eksperta, aby długo utrzymać mózg w dobrej kondycji, należy unikać rutyny, zmieniać nawyki i ciągle stymulować się intelektualnie.
W dobie Internetu, mediów społecznościowych i tworzonych ciągle newsów, trudno się skupić i wypocząć. Nasz mózg jest ciągle pobudzony, co ma poważne konsekwencje zdrowotne. – Mózg jest świetny w wyłapywaniu rzeczy, które przyciągają uwagę, dźwięków czy obrazów. Kiedyś ta umiejętność pomagała w przetrwaniu, ale w dzisiejszym świecie wiele takich informacji, którymi jesteśmy nieustannie „atakowani” jest nieistotnych – mówi ekspert KUL, psycholog dr Dariusz Zapała. Powiadomienia na telefonie, reklamy czy social media, nieustannie dostarczają bodźców. Trudno od nich uciec, a tak naprawdę nie niosą one żadnej wartościowej informacji, natomiast skutecznie utrudniają wypoczynek.
Przeciążenie mózgu
- Te rozpraszające bodźce utrudniają także podział na czas pracy i czas wypoczynku. W pracy przeglądamy filmiki, w domu sprawdzamy informacje a opaska smartwatcha dostarcza ciągle powiadomień o stanie zdrowia. Zadajmy sobie pytanie, czy potrzebujemy tych informacji i czy z nich korzystamy? - zaleca ekspert.
To ciągłe pobudzenie ma swoją wysoką cenę: nie potrafimy się wyciszyć, a nasz sen jest krótki i przerywany. - Wielu ludzi doznaje chronicznego zmęczenia, którego nie da się zredukować przez jeden dzień wolny czy przez weekend. Odczuwają to zmęczenie i przebodźcowanie nie tylko w pracy, ale także na wakacjach. Szczególnie niebezpieczna nie tylko dla mózgu, ale dla całego organizmu, jest także bezsenność – ostrzega psycholog.
Dlatego ważne jest zachowanie balansu w życiu. - Chociaż to trudne, to warto postarać się wrócić do rytm funkcjonowania z jasno rozdzielonym czasem pracy, odpoczynku i snu – przekonuje dr Zapała.

Za dużo bodźców, za mało odpoczynku
Organizm człowieka to system naczyń połączonych. Badania naukowców wskazują na wpływ różnych organów ciała, chociażby jelit, na stan psychiczny. - Organizm poddany działaniu alkoholu, nikotyny czy substancji pobudzających nie osiągnie stanu psychicznego, na którym by nam zależało zdrowemu człowiekowi. Jeżeli przyjmujemy substancje, które nas ciągle pobudzają, to ciągle odczuwamy niepokój – mówi psycholog. Jeżeli jadamy nieregularnie posiłki to możemy być ciągle pomiędzy stanem głodu a przejedzenia. - Niezdrowa dieta także wpływa na naszą gotowość do pracy czy odpoczynku – uważa dr Zapała i wskazuje na bardzo poważny czynnik: - Stres wpływa na funkcjonowanie mózgu, jak i innych organów. Na wiele elementów powodujących stres nie mamy wpływu, ale część możemy ograniczać naszymi decyzjami, na przykład dotyczącymi sposobu spędzania wolnego czasu - podkreśla.

Mózg nie lubi rutyny
Co zrobić, aby zachować przez długie lata zdrowy mózg ? Dr Zapała radzi, aby nie odkładać wizyt u lekarza, gdy pojawiają się jakieś niepokojące sygnały. - A szczególnie w przypadku osób starszych należy na co dzień stymulować się aktywnościami, które zmuszają do zdrowego wysiłku intelektualnego. Może to być czytanie książek, nauka nowych umiejętności, języków obcych, gry na instrumentach, uczestniczenie w wydarzeniach kulturalnych, spotkania ze znajomymi czy wspólne przygotowywanie posiłków – wylicza. Badania naukowców udowadniają, że takie wymuszenie aktywności intelektualnej pomaga w powrocie do zdrowia osobom po udarach.
Swojemu mózgowi przez zmianę codziennych zachowań mogą pomóc także osoby młodsze. Naukowcy zbadali mózgi taksówkarzy i kierowców autobusów w Londynie. Taksówkarze ciągle muszą szukać nowej drogi, kierowcy autobusów podróżują ciągle po tych samych trasach. Okazało się, że ma to swoje odzwierciedlenie w plastyczności mózgu. Niektóre struktury mózgu taksówkarzy zwiększyły swoją objętość wraz ze wzrostem wiedzy na temat topografii miasta. - To dobry przykład na to, że zmiana nawyków, unikanie rutyny jest czymś, co może stymulować nasz mózg – mówi dr Dariusz Zapała.

Europejski Dzień Mózgu obchodzony jest corocznie 18 marca i ma na celu popularyzację wiedzy na temat funkcjonowania mózgu, profilaktyki chorób neurologicznych oraz promowanie zdrowego stylu życia wspierającego pracę tego niezwykle ważnego organu.