Janusz Sławiński urodził się 15 marca 1934 r. w Warszawie. W latach 1951-1955 studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Po zakończeniu studiów pracował w Katedrze Teorii Literatury UW, na Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku oraz w warszawskim Studium Nauczycielskim. Od 1962 r. zatrudniony w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Dwa lata później otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych. W 1967 r. objął kierownictwo Pracowni Poetyki Historycznej, a po kolejnych 5 latach Zakład Systematyki Form Literackich. Habilitował się w 1971 r. W 1983 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a po zaledwie roku został profesorem zwyczajnym.
Prof. Janusz Sławiński zasłynął jako redaktor Słownika terminów literackich (wyd. I, 1972) współautor podręczników akademickich m.in.: Zarys teorii literatury (wyd. I, 1962), Ćwiczenia z poetyki opisowej (1961), a także autor wielu książek i rozpraw naukowych m.in.: Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej (doktorat, wydany w 1965 r., otrzymała Nagrodę Naukową im. T. Mikulskiego), Dzieło - język - tradycja (rozprawa habilitacyjna, wydana w 1974 r., otrzymała Nagrodę Naukową im. A. Brücknera).
Ponadto redagował szereg studiów w zakresie teorii literatury, poetyki historycznej i metodologii badań literackich oraz zainicjował wydawaną przez Ossolineum monumentalną serię Vademecum Polonisty.
W swojej pracy badawczej i dydaktycznej, która w znacznej mierze przypadła na trudny okres komunizmu pozostawał zdecydowanym przeciwnikiem literatury sterowanej za pomocą marksistowskich dyrektyw, podkreślając łączność polskiej nauki o literaturze z europejską i światową.
Prof. Janusz Sławiński był m.in. członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989 r.), członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności (od 2000 r.) oraz Przewodniczącym Rady Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (od 1994 r.). Za wybitne osiągnięcia dla polskiej nauki został wyróżniony prestiżową nagrodą Fundacji im. A. Jurzykowskiego (1988) oraz doktoratami honorowymi Uniwersytetu Łódzkiego i KUL.

Zmarł 1 listopada 2014 r. w Warszawie.