Ś. ╬ P.
Ks. Prof. Dr hab.
Edward Iwo Zieliński OFMConv
Profesor KUL

Urodzony 6 września 1939 r. w Kamionce, pow. Gniezno
Zmarł 20 lipca 2010 r. w Gdańsku. 

Kierownik Katedry Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej (1998-2009),
Kierownik Katedry Wiedzy o Kulturze Średniowiecznej (od 2009),
Kierownik Sekcji Filozofii Teoretycznej WF (1990-1993).

Wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym OO. Franciszkanów
w Łodzi-Łagiewnikach (1978-2001).

Kustosz kapitulny Prowincji św. Maksymiliana OFMConv (1989-1996).

Wybitny Znawca filozofii średniowiecznej, niezmordowany Nauczyciel
i Wychowawca akademicki, prawdziwy Mistrz, wiernie oddany Uniwersytetowi.
Człowiek pełen powagi, wrażliwy i mądry, prawy i rzetelny, wymagający
i życzliwy, gorliwy i pokorny Syn św. Franciszka.

 

Rektor i Senat
Dziekan i Rada Wydziału Filozofii
Instytut Filozofii Teoretycznej i Instytut Kulturoznawstwa
oraz społeczność akademicka
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

 

 

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 24 lipca 2010 r. w Gnieźnie na cmentarzu św. Krzyża

Wieczny odpoczynek racz Mu dać Panie...

 

 

 

 

Sylwetka Księdza Profesora 

 

Ks. prof. Edward Zieliński OFMConv, imię zakonne Iwo, ur. 06.09. 1939 r. w Kamionce, pow. Gniezno, jest jedną z najbardziej znaczących osobowości, kształtujących środowisko intelektualne Wydziału Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Po ukończeniu w Gnieźnie szkoły podstawowej, rozpoczął tam też w latach 1953-1955 naukę w gimnazjum ogólnokształcącym . W 1955 r. wstąpił do zakonu franciszkanów konwentualnych prowincji warszawskiej Niepokalanego Poczęcia NMP. W latach 1955-1956 odbył nowicjat w Niepokalanowie, a w latach 1956-1958 kontynuował naukę w zakresie szkoły średniej w Jaśle i Niepokalanowie, zakończoną maturą eksternistyczną w Grodzisku Mazowieckim. W latach1958-1964 studiował filozofię i teologię w Wyższym Seminarium Duchownym OO. Franciszkanów w Łodzi-Łagiewnikach oraz Krakowie, gdzie 4 VII 1964 r. przyjął święcenia kapłańskie. Od tegoż roku studiował filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, uzyskując w 1967 r. magisterium na podstawie pracy Kwestie wstępne do „Disputata in veterem artem” według Benedykta Hesse. Wydanie tekstu na podstawie rękopisów BJ 2037, 2043, 2455, napisanej pod kierunkiem ks. prof. M. Kurdziałka. W latach 1968-1969 studiował na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Doktorat uzyskał na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL w 1976 r. na podstawie rozprawy Nieskończoność bytu Bożego w filozofii Jana Dunsa Szkota, której  promotorem był ks. prof. Marian Kurdziałek. Również na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL otrzymał 11.05.1988 r. stopień doktora habilitowanego (zatwierdzony przez Centralną Komisję ds. Stopni i Tytułów 30.01.1989 r.) po opublikowaniu rozprawy Jednoznaczność transcendentalna w metafizyce Jana Dunsa Szkota. Kariera akademicka ks. prof. Zielińskiego związana jest z Katedrą Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej, w której został zatrudniony w 1972 r. jako asystent, po rocznej pracy jako asystent dokumentacji naukowej w Redakcji Encyklopedii Katolickiej). W 1977 r. został adiunktem, a 21.03.1989 r. został powołany na stanowisko docenta (decyzja zatwierdzona 30.06.1989 r. przez Ministerstwo). Od 01.03.1992 r. był zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Prezydent RP nadał mu 02.09.2004 r. tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych, zaś od 23.06.2006 r. został zatrudniony na etacie profesora zwyczajnego. Ks. prof. Edward Zieliński od 22.11.1990 r. do 30.09.2009 r. kierował Katedrą Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej, a do 1.09.2009 r. Katedrą Wiedzy o Kulturze Średniowiecznej. W latach 1990-1993 pełnił funkcję kierownika Sekcji Filozofii Teoretycznej Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL.

Zainteresowania badawcze ks. prof. Zielińskiego są liczne i rozległe, obejmują zarówno dzieje filozofii starożytnej jak i średniowiecznej, przede wszystkim jednak jest on niewątpliwie najwybitniejszym w kraju i liczącym się w skali międzynarodowej znawcą myśli bł. Jana Dunsa Szkota, na którego temat opublikował znaczące prace, począwszy od rozprawy doktorskiej Nieskończoność bytu Bożego w filozofii Jana Dunsa Szkota (Lublin 1980, RW KUL, ss. 128), pionierskim na gruncie mediewistyki polskiej studium dotyczącym pojęcia tzw. nieskończoności intensywnej. Następnie opublikował monografię Jednoznaczność transcendentalna w metafizyce Jana Dunsa Szkota (Lublin 1988, RW KUL, ss. 389), stanowiącą rozprawę habilitacyjną, unikalne w polskiej literaturze opracowanie poświęcone nauce bł. Jana Dunsa Szkota o orzecznikach transcendentalnych, ujętej w jej historycznym kontekście. Z tego zakresu opublikował także artykuły: Unendlichkeit und Identitetsaussage (praedicatio per identitatem) in Bezug auf Gott (w: Miscellanea Mediaevalia, Band 13/2: Sprache und Erkenntnis im Mittelalter, Berlin 1981, s. 999-1002), Möglichkeit und Grenzen der natürlichen Erkenntnis Gottes bei Johannes Duns Scotus („Wissenschaft und Weisheit” 48(1985), s. 17-32), Kontekst i funkcja teorii jednoznaczności pojęć transcendentalnych u Jana Dunsa Szkota („Studia Franciszkańskie” 3(1988), s. 155-170); Glosa do obrazu filozofii Jana Dunsa Szkota zarysowanego w „Historii filozofii” Władysława Tatarkiewicza (w: Studia z filozoficznej tradycji chrześcijaństwa, pod redakcją Macieja Manikowskiego, Wrocław 1988, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, „Filozofia” 28(1998) s. 183-197), Błogosławiony Jan Duns Szkot - myśliciel trudnej syntezy („Lignum Vitae” 1 (2000) s. 71-85). Ks. prof. Zieliński miał swój udział w publikacji pierwszego polskiego tłumaczenia dzieła bł. Dunsa Szkota na język polski Traktat o Pierwszej Zasadzie (przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Tadeusz Włodarczyk, przekład przejrzał Iwo Edward Zieliński, Warszawa 1988), przygotował też do publikacji tłumaczenie studium Léona Veutheya na temat teologii bł. Dunsa Szkota Jan Duns Szkot. Myśl teologiczna (przeł. Mieczysław Kaczyński, Niepokalanów 1988), gdzie opublikował Przedmowę do wydania polskiego (s. 5-7) oraz dokonał weryfikacji przekładu. Ks. prof. Zieliński był współorganizatorem międzynarodowego sympozjum na temat bł. Dunsa Szkota, jakie odbyło się w Niepokalanowie w 1994 roku.

Ks. prof. Zieliński poświęcił również szereg ważnych prac innemu znakomitemu filozofowi scholastycznemu, św. Bonawenturze; wymienić tu należy artykuły: Dwie współczesne koncepcje filozofii św. Bonawentury („Roczniki Filozoficzne” 22(1974) z. 1, s. 13-38),  Interpretacje filozofii św. Bonawentury (w: Św. Bonawentura. Życie i myśl, Niepokalanów-Warszawa 1976, s. 7-96),  Bonawenturiańskie kalendarium (w: Św. Bonawentura. Życie i myśl, Niepokalanów-Warszawa 1976, s. 31-38). Przełożył także na język polski pracę Léona Veutheya OFMConv Filozofia chrześcijańska św. Bonawentury (Niepokalanów 1996, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, ss. 199). Ks. prof. był współorganizatorem międzynarodowego Sympozjum Bonawenturiańskiego, które odbyło się 28-24.11.1974 w Krakowie.

Szereg prac opublikował ks. prof. Zieliński na temat postaci św. Anzelma z Canterbury, w szczególności opracował polski przekład Monologionu i Proslogionu (Anzelm z Canterbury, Monologion. Proslogion, przełożył Tadeusz Włodarczyk, przekład przejrzał, wstępem i przypisami opatrzył Iwo Edward Zieliński, Warszawa 1992, PWN, BKF). Zredagował książkę Saint Anselm Bishop and Thinker. Papers Read et a Conference Held in the Catholic University of Lublin on 24-26 September 1996, Edited by Roman Majeran, Edward Iwo Zieliński, Lublin 1999, p. 372), w której zamieścił artykuł: Anzelm jako poprzednik Jana Dunsa Szkota w teorii jednoznaczności transcendentalnej (s. 297-321). Stanowi ona pokłosie międzynarodowej konferencji Św. Anzelm – biskup i myśliciel, którą zorganizował na KUL w Lublinie w daniach 24-26.09.1996 roku.

Ks. prof. E. Zieliński podejmował również zagadnienia z zakresu historii myśli starożytnej, w szczególności organizując międzynarodowe sympozjum Platon. Nowa interpretacja, które odbyło się w dniach 30.11. – 02.12. 1992 na KUL. Plonem sympozjum jest publikacja książkowa Platon. Nowa interpretacja (Materiały z sympozjum KUL 30 listopada - 2 grudnia 1992 r., pod redakcją A. Kijewskiej i E. I. Zielińskiego, Lublin 1993, RW KUL, ss. 151).

Z innych publikacji ks. prof. Zielińskiego zasługują na wymienienie: Współtwórca polskiej mediewistyki („Roczniki Filozoficzne” 37(1989-1990) z. 1, s. 5-26), o ks. prof. Marianie Kurdziałku, Mistrz i Nauczyciel („Kwartalnik Filozoficzny” 25(1997) z.1, s. 110-112), o prof. Stefanie Swieżawskim, Aristotele ed Aristotelismo all’universita Cattolica polacca di Lublino (w: Aristotele. Perché la metafisica. Studi su alcuni concetti-chiave della „filosofia prima” aristotelica e sulla storia dei loro influssi a cura di Adriano Bausola e di Giovanni Reale, Milano 1994, Vita e Pensiero, s. 507-525), Istota wolności: Anzelm-Plotyn-Augustyn-Jan Duns Szkot (w: Czasy katedr – czasy uniwersytetów. Źródła jedności narodów Europy, red. Wiesława Sajdek, Lublin 2005, Wydawnictwo KUL, s. 39-56), Problem emanacjonizmu w filozofii Plotyna (w: Analogia w filozofii, red. A. Maryniarczyk SDB, K. Stępień, P. Skrzydlewski, Zadania współczesnej metafizyki, 7, Lublin 2005, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, s. 273-286). Ks. prof. Zieliński współorganizował również sympozjum Filozofia franciszkanów, które odbyło się w WSD OO. Franciszkanów w Łodzi, 14 – 16.11.2002 r., gdzie wygłosił referat Miejsce szkoły franciszkańskiej w doktrynalnych nurtach średniowiecza.

Osobny rozdział pracy ks. prof. Zielińskiego stanowi jego twórczość translatorska. Na pierwszym miejscu wymienić należy przekład monumentalnego dzieła Historia filozofii starożytnej Giovanniego Reale (t. 1-5, Lublin 1993 – 2002, Wydawnictwo KUL). Tłumaczenie to zyskało dużą poczytność, wysokie oceny i zdobyło tłumaczowi nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Katolickich  „Feniks 2003”.  Po sugestii ks. prof. Zielińskiego, G. Reale sporządził skrót swego dzieła, który ks. prof. Zieliński spolszczył pod tytułem Myśl starożytna (Lublin 2003, Wydawnictwo KUL). Dzieło G. Reale w przekładzie ks. prof. Zielińskiego stało się uznanym podręcznikiem uniwersyteckim i wpływa znacząco na upowszechnienie i pogłębienie kultury filozoficznej wśród młodej polskiej inteligencji. Ks. Prof. Zieliński przełożył także syntezę filozofii średniowiecznej Fernanda van Steenberghena Filozofia w XIII wieku (Lublin 2005, Wydawnictwo KUL, ss. 535). Tuż przed śmiercią mógł się dzielić radością z publikacji  przekładu pracy habilitacyjnej Josepha Ratzingera, obecnego pap. Benedykta XVI, Die Geschichtstheologie des heiligen Bonawentura (München-Zürich 1959, Schnell &Steinem, s. XXIII, 167), jako Bonawentury teologia historii (Lublin 2010, Wydawnictwo KUL).

Oprócz pracy dydaktycznej na Wydziale Filozofii KUL, ks. prof. Zieliński w latach 1978-2002 wykładał historię filozofii (głównie starożytnej i średniowiecznej) w WSD OO. Franciszkanów w Łodzi. Od uzyskania habilitacji, od 1989 r., prowadził tam seminarium naukowe. Prowadził także cykle wykładów kursorycznych dla studentów eksternistów w Lewoczy na Słowacji, we Lwowie i Paryżu. W latach 2000-2001 przeprowadził serie wykładów z historii średniowiecznej filozofii franciszkańskiej w Instytucie Franciszkańskim w Krakowie, a w semestrze letnim 2007/2008 r. prowadził tam wykłady poświęcone filozofii bł. Jana Dunsa Szkota. Pod jego kierunkiem powstało 9 rozpraw doktorskich i ok. 70 magisteriów na KUL i w WSD OO. Franciszkanów w Łodzi. Ks. prof. E. Zieliński brał czynny udział w polskim życiu naukowym, recenzując rozprawy doktorskie (10 na KUL i ATK) oraz habilitacyjne (na KUL dr hab. A Kijewskiej; w IFiS PAN dr hab. M. Olszewskiego), pisał  również recenzje wydawnicze i opinie dla projektów badawczych KBN. Ks. prof. E. Zieliński był członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu oraz Societas Internationalis Scotistica.

Ks. prof. E. Zieliński cieszył się niezmiennie uznaniem jako wybitny uczony i nietuzinkowy nauczyciel akademicki. Jego wysokie kompetencje, jasny i trzeźwy umysł, rozległa wiedza, daleko wykraczająca poza dziedzinę, którą profesjonalnie się zajmował, pracowitość, rzetelność, jak również skromność, życzliwość, uczynność, cierpliwość i wyrozumiałość, sprawiały, że cieszył się życzliwością wykraczającą daleko poza ramy KUL i swego zakonu. Wymagający i konsekwentny w sprawach zasadniczych, odznaczał się zawsze życzliwą tolerancją w stosunku do ludzi o odmiennych poglądach. Należy z naciskiem podkreślić, że pracę naukową i dydaktyczną ks. prof. E. Zieliński umiał godzić z wykonywaniem pracochłonnych funkcji, wynikających z jego przynależności do zakonu, w szczególności w latach 1989-1996 pełnił on, przez dwie kadencje z rzędu, funkcję kustosza kapitulnego swojej prowincji zakonnej (Prowincja św. Maksymiliana OFMConv); do jego obowiązków należało w tym czasie wizytowanie wszystkich domów i placówek prowincji w kraju i za granicą.

Ks. Prof. Zieliński zmarł 20.07.2010 r. w Gdańsku. W zbiorowej pamięci KUL pozostanie jako wybitny znawca filozofii średniowiecznej, niezmordowany nauczyciel i wychowawca akademicki, prawdziwy mistrz, wiernie oddany Uniwersytetowi, jako człowiek pełen powagi, wrażliwy i mądry, prawy i rzetelny, wymagający i życzliwy, a także jako gorliwy i pokorny syn św. Franciszka.