Okres okupacji niemieckiej
Po wkroczeniu do Lublina (17 IX 1939) Niemcy zajęli gmach KUL na szpital wojskowy. Rozpoczęli rabunek i niszczenie dorobku Uczelni (palono w piecach meble, sprzęt naukowy, książki, rozkradano eksponaty Muzeum Uniwersyteckiego). Zastosowali areszt domowy wobec ks. rektora Szymańskiego, uwięzili 15 profesorów, masowo aresztowali studentów, wywożąc ich na przymusowe roboty do Niemiec lub do obozów koncentracyjnych (dotychczas ustalono, że około 40 studentów zmarło w obozach lub zostało rozstrzelanych, 13 przeżyło obozy koncentracyjne). Rozstrzelani zostali przez Niemców profesorowie: Czesław Martyniak - teoretyk prawa, ks. Michał Niechaj - dogmatyk, Roman Longchamps de Berier - prawnik. Ksiądz Zygmunt Surdacki, organizator tajnego nauczania KUL, został zamordowany w Oświęcimiu. W Dachau zginął dyrektor konwiktu ks. Stanisław Wojsa. Rosjanie zamordowali w Katyniu prof. Henryka Życzyńskiego, pracownika kwestury Edwarda Krawczyka i 21 studentów.
Mimo tych represji Uniwersytet prowadził tajne nauczanie, podjęte z inicjatywy ks. A. Szymańskiego, zamieszkałego po zwolnieniu z aresztu domowego w Bełżycach pod Lublinem, skąd aż do śmierci w 1942 r. konspiracyjnie kierował Uczelnią. Tajne nauczanie było prowadzone w Lublinie, Warszawie, Kielcach, Jędrzejowie i Nawarzycach.
W okresie okupacji profesorowie i studenci KUL zamanifestowali postawę wierności idei Uniwersytetu.
Opracowanie: prof. Grażyna Karolewicz
WSPÓŁPRACA
