Katedra Teologii Pastoralnej została utworzona 11 czerwca 2014 roku w Instytucie Teologii Pastoralnej i Katechetyki na Wydziale Teologii KUL zarządzeniem rektora KUL, w wyniku którego połączono Katedrę Teologii Pastoralnej Ogólnej, Katedrę Teologii Pastoralnej Szczegółowej i Katedrę Katechetyki Psychologiczno-Pedagogiczną w jedna Katedrę Teologii Pastoralnej.

W skład katedry weszli dotychczasowi pracownicy naukowo-dydaktyczni wymienionych wyżej katedr: o. dr hab. Marek Fiałkowski OFMConv – kierownik katedry, ks. bp dr hab. Wiesław Śmigiel, prof. KUL i ks. dr hab. Paweł Mąkosa, prof. KUL

Katedra Teologii Pastoralnej Ogólnej powstała 16 maja 1958 r. w ramach powołania na KUL Sekcji Teologii Pastoralnej. Jednak właściwy swój kształt uzyskała w 1968 r., kiedy powołano do istnienia Instytut Teologii Pastoralnej. Wtedy to przemianowano jej nazwę na Katedrę Dogmatyki Pastoralnej, od 2003 r. powrócono do pierwotnej nazwy Katedry Teologii Pastoralnej Ogólnej. W Katedrze pracowali ks. prof. dr hab. Ludwik Szafrański (w latach 1970-1981), ks. dr Jerzy Grześkowiak (w latach 1972-1986), dr Krystian Wojaczek (w latach 1981-1994), ks. dr Stanisław Bielecki (w latach 1987-2012). W 1997 r. kierownikiem Katedry został ks. prof. dr hab. Stanisław Bielecki, a współpracował z nim ks. dr Wiesław Śmigiel (2001-2006 asystent, 2006-2011 adiunkt). W latach 2012-2014 kierownikiem Katedry był o. dr hab. Marek Fiałkowski OFMConv.

Katedra Teologii Pastoralnej Szczegółowej została powołana w miejsce Katedry Organizacji Duszpasterstwa w 1998 r. – po reorganizacji Specjalizacji Teologii Praktycznej. Jej kierownikiem w latach 1998-2010 był ks. prof. dr hab. Ryszard Kamiński (wcześniej w latach 1991-1998 kierownik Katedry Organizacji Duszpasterstwa). Ks. prof. R. Kamiński w 2009 roku został kierownikiem borykającej się z problemami personalnymi Katedry Duszpasterstwa Rodzin, celem przygotowania wyspecjalizowanej kadry naukowej i dydaktycznej do pracy w ramach Specjalizacji Duszpasterstwa Rodzin. W latach 2010-2014 kierownikiem Katedry był ks. dr hab. Wiesław Śmigiel. Największym osiągnięciem dydaktycznym Katedry było wypromowanie przez ks. R. Kamińskiego przeszło 50 doktorów w zakresie teologii pastoralnej, z których znaczna część pracuje w ważnych ośrodkach naukowych w Polsce i uzyskała stopień doktora habilitowanego i tytuł profesora. Wyniki badań naukowych Katedry zostały upowszechnione w szeregu publikacji z zakresu teorii i praktyki pastoralnej. Wymownym owocem pracy Katedry było wydanie pod redakcją Ks. prof. dra hab. Ryszarda Kamińskiego podręcznika teologii pastoralnej (Teologia pastoralna. Red. R. Kamiński. T.1. Teologia pastoralna fundamentalna. Lublin: Atla 2 2000; T.2. Teologia pastoralna szczegółowa. Lublin: Atla 2 2002) oraz opublikowanie Leksykony teologii pastoralnej, który ukazał się nakładem TN KUL w 2006 roku (obejmuje 406 haseł).