Katedra Historii Literatury Staropolskiej powstała w 1975 r. Pierwszym jej kierownikiem  została prof. Jadwiga Sokołowska (1925-1991). Od roku 1999 Katedrą kieruje prof. zw. dr hab. Mirosława Hanusiewicz-Lavallee. Ponadto w Katedrze są zatrudnieni: prof. KUL dr hab. Justyna Dąbkowska-Kujko, prof. KUL dr hab. Wiesław Pawlak, prof. KUL dr hab. Agnieszka Czechowicz oraz dr hab. Barbara Niebelska-Rajca.

W ramach działalności naukowej w Katedrze prowadzone są badania nad polską kulturą literacką  epok dawnych w kontekście literatury europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień retoryki i poetyki historycznej oraz świata idei w poezji i prozie epok wczesnonowożytnych (renesansu i baroku). W Katedrze prowadzone są również prace edytorskie.

Podstawowy zrąb zajęć dydaktycznych pracowników Katedry stanowią wykłady oraz ćwiczenia, warsztaty i konwersatoria kierowane do studentów filologii polskiej, edytorstwa  i humanistyki cyfrowej. W Katedrze prowadzone są seminaria z historii literatury staropolskiej: licencjackie – dla studentów studiów I stopnia oraz magisterskie – dla studentów studiów II stopnia. Pracownicy Katedry prowadzą również zajęcia na innych kierunkach studiów (np. na filologii klasycznej) oraz na studiach doktoranckich (w tym seminarium doktorskie - prof. M. Hanusiewicz-Lavallee) na kierunku literaturoznawstwo.