Historia w każdym wymiarze jest refleksją nad przeszłością. To nie tylko jedna z najstarszych dyscyplin naukowych, ale również fundament naszych poszukiwań odpowiedzi na pytanie „Kim jesteśmy?”. By na nie odpowiedzieć, historia odwołuje się do tego, co pewne i nieodwracalne, czyli do przeszłości. Zawsze jednak punktem wyjścia i punktem dojścia w refleksji historycznej jest teraźniejszość i nasza egzystencja „tu i teraz”. Historia jest więc jednym z filarów humanistycznego myślenia i wykształcenia.

Jako kierunek studiów, historia jest obecna na KUL od momentu jego powstania w 1918 roku. W minionych dziesięcioleciach Instytut Historii miał wielu wybitnych profesorów, którzy wszechstronną wiedzę i doskonałe przygotowanie metodologiczne łączyli z pasją badania i przekazywania wiedzy. W czasach komunistycznych byli oni symbolem niezależności politycznej i naukowej a ich wykłady przyciągały studentów z całej Polski.

Obecnie w Instytucie Historii jest zatrudnionych 44 pracowników naukowych: od profesorów, po adiunktów i asystentów. Ich badania obejmują  bardzo szeroką problematykę z zakresu historii  politycznej, społecznej i gospodarczej;  religijnej i kulturowej na przestrzeni wieków, od czasów prehistorycznych aż po współczesność.