INSTYTUT EKUMENICZNY

KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO
JANA PAWŁA II

 

 

NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA

 

Pierwszy w Polsce Instytut Ekumeniczny [skrót: IE] rozpoczął swoją normalną działalność 1 października 1983 r. - a więc z początkiem roku akademickiego 1983/1984 - w ramach Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Powstał on z inicjatywy Komisji Episkopatu do Spraw Ekumenizmu na podstawie uchwały Rady Wydziału z dnia 27 kwietnia 1983 r., zatwierdzonej 16 maja tego samego roku przez Senat Akademicki KUL. Nowo powstały Instytut Ekumeniczny stał się - pod kierunkiem ks. bpa [obecnie: abpa] prof. dra hab. Alfonsa Nossola, jako swego kierownika, i ks. prof. dr hab. Wacława Hryniewicza OMI, jako zastępcy kierownika - kontynuatorem prac i osiągnięć dotychczasowej Sekcji Teologii Porównawczej i Ekumenicznej (1970-1983), która tym samym przestała istnieć. Głównym zadaniem działalności Instytutu stało się „służenie sprawie jedności chrześcijan na płaszczyźnie badawczej, dydaktycznej i praktycznej”.

 

Przez dziesięć lat IE KUL stanowił jedyny Instytut Ekumeniczny w Polsce. Taki stan trwał do dnia 18 października 1993 r.; wtedy to Senat Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie powołał do istnienia Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu przy Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie [skrót: MIED]. Rok później 23 listopada (1994) nastąpiło otwarcie Instytutu Dialogu Katolicko-Judaistycznego przy Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, który współdziała z Komisją Episkopatu do Spraw Dialogu z Judaizmem. W 1994 r. powstał w Opolu pierwszy w Polsce po II wojnie światowej państwowy uniwersytet z Wydziałem Teologicznym; od początku jego erygowania „istniała osobna Katedra Ekumenizmu i Teologii Porównawczej”, na bazie której powstał w marcu 2000 r. Instytut Ekumenizmu i Badań nad Integracją z „pięcioma Katedrami: Zasad Ekumenizmu, Teologii Kościołów Wschodnich, Teologii Kościołów Poreformacyjnych, Dialogu Międzyreligijnego oraz Badań nad Integracją wraz z Zakładem Dokumentacji Integracji Europejskiej”. Fakty te stanowią z pewnością namacalny wyraz dojrzewania świadomości ekumenicznej w naszym kraju; należy życzyć sobie, aby fakty te konsekwentnie nadal dynamizowały tę świadomość - zarówno efektywnie, jak i praktycznie.

 

W niniejszym opracowaniu pragniemy zaprezentować ogólną panoramę ważniejszych wydarzeń - niektóre stanowią bowiem wyodrębnione opracowania w niniejszej publikacji - dotychczasowej działalności naszego Instytutu Ekumenicznego w służbie jedności chrześcijan i Kościoła nie tylko w Polsce. Skoncentrujemy się przede wszystkim na organizacji kadrowej i ogólnym zarysie działalności dydaktyczno-naukowej, którą wymownie ilustrują zdobyte w IE stopnie naukowe licencjatu i doktoratu, zorganizowane sympozja, konferencje i sesje naukowe, otwarte seminaria dyskusyjne oraz wykłady publiczne, a także publikacje broszurowe i książkowe.

 

Niniejsza panorama stanowi więc próbę syntetycznej prezentacji ważniejszych wydarzeń, działalności i osiągnięć naszego Instytutu, których publikacyjnym i archiwalnym świadectwem jest od 1993 r. oddzielny zeszyt [pt. „Teologia ekumeniczna”] „Roczników Teologicznych” Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, zawierający następujące działy: Artykuły, Sprawozdania [i materiały], Recenzje, Kronika.

 

I. ORGANIZACJA STUDIÓW I DZIAŁALNOŚCI

 

Podstawę pracy i działalności IE stanowi jego etatowa struktura dydaktyczno-badawcza, skupiona wokół trzech Katedr (Teologii Ekumenicznej, Teologii Prawosławnej i Teologii Protestanckiej; w jej skład weszlipracownicy dotychczasowej Sekcji Teologii Porównawczej i Ekumenicznej: ks. dr L. Górka SVD, ks. prof. dr hab. W. Hryniewicz OMI, ks. prof. dr hab. S. Nagy SCJ, bp prof. dr hab. A. Nossol) oraz związanych z nimi pracowników naukowo-badawczych względnie naukowych oraz jednego stałego współpracownika. Przedstawia się ona następująco:

 

Dyrektorzy [pierwotnie: kierownicy] IE KUL:

• bp [obecnie: abp] prof. dr hab. Alfons Nossol (1 X 1983 - 30 IX 1997);
• ks. prof. dr hab. Wacław Hryniewicz OMI (1 X 1997 - 14 II 2001; od 15 II 2002);
• ks. prof. dr hab. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv (15 II 2001 - 14 II 2002).

Zastępcy dyrektora [pierwotnie: kierownika]:

• ks. prof. dr hab. Wacław Hryniewicz OMI (1 X 1983 - 30 IX 1997);
• ks. dr hab. Leonard Górka SVD (od 1 X 1997).

 

Katedra Teologii Ekumenicznej:

• Górka Leonard, ks. (SVD), dr hab., adiunkt (1 X 1983 - 30 IX 1990), starszy wykładowca (1 X 1990 - 31 III 2002); adiunkt (od 1 IV 2002); kierownik (od 23 IV 2002);
• Hryniewicz Wacław, ks. (OMI), prof. dr hab., kurator (1 X 1991 - 23 IV 2002);
• Kaim Andrzej, ks. (SAC), dr, asystent (1 X 1999 - 30 IX 2001), adiunkt (od 1 X 2001);
• Nagy Stanisław, ks. (SCJ), prof. dr hab., kurator (1 X 1983 - 30 IX 1991);
• Pawłowski Sławomir, ks. (SAC), dr, asystent (1 X 2000 - 31 XII 2001), adiunkt (od 1 I 2002).

 

Katedra Teologii Prawosławnej:

• Derkaczewska Kazimiera, mgr lic., asystent naukowy (od 1 X 1999);
• Gajek Jan Sergiusz, ks. (MIC), dr, asystent (21 XI 1983 - 30 IX 1985), adiunkt (1 X 1985 - 30 IX 1994), starszy wykładowca (1 X 1994 - 30 IX 1999);
• Hryniewicz Wacław, ks. (OMI), prof. dr hab., kierownik (1 X 1983 - 11 III 2008);
• Leśniewski Krzysztof, dr hab., asystent naukowy (1 IX 1996 - 30 IX 1997), adiunkt naukowy (1 X 1997 - 30 IX 2007), adiunkt (1 X 2007 - 11 III 2008), kierownik (od 11 III 2008).

 

Katedra Teologii Protestanckiej:

• Jaskóła Piotr, ks., dr hab., asystent naukowo-badawczy (1 X 1983 - 31 XII 1986), adiunkt naukowy (1 I 1987 - 30 IX 1995), adiunkt naukowo-dydaktyczny (1 X 1995 - 15 VII 1998, 16 IX 1999 - 15 VII 2000);
• Kantyka Przemysław, ks., dr, asystent (1 X 2000 - 31 XII 2001), adiunkt (od 1 I 2002);
• Koza Stanisław Józef, ks., dr, asystent naukowo-badawczy (1 X 1983 - 30 IX 1986), asystent naukowy (1 X 1986 - 30 IX 1987), starszy asystent naukowy (1 X 1987 - 30 IX 1994), adiunkt naukowy (1 X 1994 - 30 IX 2007);
• Nossol Alfons, bp, prof. dr hab., kurator (1 X 1983 - 30 IX 1997);
• Hryniewicz Wacław, ks. (OMI), prof. dr hab., kurator (od 23 IV 2002);
• Pracki Roman, ks. pastor [17], mgr lic., asystent (15 II 2002 - 30 IX 2006).

 

Stałym współpracownikiem IE (od samego jego początku) był ks. prof. dr hab. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv [18], kurator I Katedry Dogmatyki i kierownik Katedry Mariologii na Wydziale Teologii KUL; przy przy katedrach dogmatyki i mariologii prowadzi wykłady i prace naukowe również o charakterze ekumenicznym.

 

II. DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNO-NAUKOWA

Prace dydaktyczne IE realizował i realizuje według programu wykładów i zajęć, zatwierdzanego przez Radę Wydziału Teologii.

 

Zajęcia dydaktyczne[19] o tematyce ekumenicznej w diecezjalnych i zakonnych seminariach duchownych czy instytutach teologicznych prowadzili i prowadzą: ks. prof. S. C. Napiórkowski OFMConv, ks. dr L. Górka SVD, ks. dr hab. P. Jaskóła, ks. dr A. Kaim SAC, ks. dr P. Kantyka, ks. dr S.J. Koza i ks. dr S. Pawłowski SAC.

Prace badawcze realizowali i realizują wszyscy pracownicy IE w ramach szczegółowo opracowanych programów naukowych Instytutu jako całości oraz w ramach własnych indywidualnych programów naukowo-badawczych. Wśród nich należy wymienić w pierwszej kolejności: publikacje książkowe i broszurowe, współpracę z Towarzystwem Naukowym KUL oraz z Redakcją Encyklopedii Katolickiej i Redakcją Wydawnictw KUL.

 

III. NAUKOWA STATYSTYKA STUDIÓW EKUMENICZNYCH

Studia w Instytucie Ekumenicznym mają charakter licencjacki i doktorancki; są więc specjalistyczne. Każdy student IE musi legitymować się już dyplomem ze stopniem magistra teologii. Nic więc dziwnego, iż w takiej sytuacji liczba studentów IE jest raczej skromna. Mimo tego systematycznie rośnie grono osób, które w Instytucie osiągnęły już stopień naukowy licencjata względnie doktora w zakresie teologii ekumenicznej. Świadczy o tym wymownie pełna lista osób, które pozytywnie zdały egzamin licencjacki, koronując go następnie publiczną obroną rozprawy doktorskiej, oraz pozytywnie przeprowadzone przewody habilitacyjne dwóch pracowników IE.

 

1. Egzaminy licencjatu (kurs doktorancki)

 

• 1984 (14 VI): ks. Henryk Porwoł;
• 1985 (10 VI): ks. Henryk Eliasz, Dariusz J. Teodorowski;
• 1986 (9 VI): ks. Franciszek Kurzaj;
• 1987 (1 VI):ks. Piotr M. Jóźwiak, ks. Tadeusz E. Kawala, ks. Andrzej Świderski;
• 1988 (8 VI): ks. Jacek A. Korsak OFMConv, ks. Jan J. Noszczak TJ;
• 1989 (13 VI): Dariusz M. Cupiał, Jadwiga Czaczkowska, ks. Andrzej Kaim SAC, Krzysztof P. Leśniewski, ks. Ryszard Matejuk TJ;
• 1990 (18 VI): Teresa Terczyńska, Ryszard Wszołek;
• 1991 (10 VI): ks. Adam P. Bajorski MSF, Ireneusz A. Cieślik;
• 1992 (15 VI): Ewa Jaruzelska, ks. Mieczysław Jóźwiak TJ;
• 1993 (15 VI): diakon Walerian Bugel [Republika Czeska][20], Wiesława H. Dąbrowska-Macura, ks. Zygfryd P. Glaeser, Monika K. Pająk-Waluś i ks. Krzysztof Różański;
• 1994 (13 VI): Małgorzata Boś;
• 1995 (8 VI):Arkadiusz M. Longa, ks. Roman Małecki, ks. Jarosław Olszewski SAC, Jacek J. Oszytko, Jarosław Pieniek, Marek R. Płodowski, Małgorzata Zmysłowska;
• 1996 (10 VI): Krzysztof Moskal, ks. Rajmund Porada, Krzysztof Śledź;
• 1997 (11 VI):ks. Vladimir Alexeev [Rosja, Kościół prawosławny][21], ks. Adam [Cyryl] Gierasimczuk CMF, ks. Zbigniew Zembrzuski[22];
• 1998 (15 VI):Aleksander Dobrojer, ks. Krzysztof Grzesiak, ks. Jan Halama SVD [Słowacja][23], ks. Przemysław Kantyka;
• 1999 (19 VI):Piotr Buńkowski, ks. Roman Pracki [Kościół ewangelicko-augsburski], ks. Jacek M. Wojtkowski;
• 2000 (6 VI): Aleksander Doudik [Białoruś];
• 2001 (7 VI): ks. Marek Blaza TJ, Alicja Chrin [Ukraina], ks. Tomasz Jaklewicz, ks. Jacek [Bazyli] Mosionek OCD, ks. Wojciech Różyk, Vasyl Tuchapets [Ukraina].

 

2. Obrony prac doktorskich

 

Pełną listę prac doktorskich zawiera odrębne opracowanie w niniejszej publikacji (pt. „Wykaz doktoratów Instytutu Ekumenicznego KUL”).

W ostatnim czasie (dokładnie 11 kwietnia 2002 r.) odbyła się publiczna obrona pracy doktorskiej pt. Wschód chrześcijański w pismiennictwie ks. Bogusława Waczyńskiego (Lublin 2001, kps ss. 307) ks. mgra lic. Krzysztofa Grzesiaka, napisanej pod kierunkiem ks. prof. dr hab. Wacława Hryniewicza OMI. Jej recenzentami byli: bp prof. dr hab. Jan Śrutwa (KUL) i ks. dr hab. Zygfryd Glaeser (UO, Opole).

 

3. Kolokwia habilitacyjne

• Ks. Piotr Jaskóła[24]. „Spiritus Effector”. Nauka Jana Kalwina o roli Ducha Świętego w misterium zbawienia. Studium dogmatyczno-ekumeniczne. Opole 1994 [ss. 302; „Spiritus Effector”. Johannes Calvins Lehre von der Rolle des Heiligen Geistes im Heilsmysterium. Eine dogmatisch-ökumenische Untersuchung. Zusammenfassung s. 273-278; John Calvin’s Teaching on the Role of the Holy Spirit in the Mystery of Salvation. Dogmatical and Ecumenical Study. Contents s. 301; Inhaltsverzeichnis s. 302][25]. Rc.: ks. prof. dr hab. M. Uglorz (ChAT), ks. prof. dr hab. M. Czajkowski (ATK), bp prof. dr hab. A. Nossol - data kol. hab.: 27 III 1995;

 

• Ks. Leonard Górka SVD. Podstawą przewodu habilitacyjnego była całość dorobku naukowego ze szczególnym uwzględnieniem dwóch następujących publikacji: Dziedzictwo ojców. Ekumeniczny charakter tradycji welehradzkiej. Warszawa: WKWV 1995 ss. 175 [Résumé s. 157-159; Shrnutí s. 160-162] oraz Od unionizmu do ekumenizmu. Ewolucja myśli ekumenicznej w Kościele rzymskokatolickim. [W:] KczyK s. 19-148. Rc.: prof. dr hab. K. Karski (ChAT), prof. dr hab. A. Naumow (UJ), ks. prof. dr hab. W. Hryniewicz OMI - data kol. hab.: 12 X 2001.

 

IV. SYMPOZJA, SEMINARIA DYSKUSYJNE
I WYKŁADY PUBLICZNE

Wymownym wyrazem działalności naukowo-badawczej są różnego rodzaju sympozja, seminaria dyskusyjne, wykłady publiczne. Świadczą one o aktywności oraz żywotności danej placówki naukowej, dynamice jej działalności, a także przyczyniają się znacznie do jej twórczego i pozytywnego oddziaływania. Na polu chrześcijańskiej ekumenii jest to szczególnie ważne. IE był organizatorem (względnie współorganizatorem) kilku krajowych i międzynarodowych sympozjów, konferencji czy sesji naukowych (w tym kilku międzyuczelnianych i międzywyznaniowych, zorganizowanych wspólnie z Chrześcijańską Akademią Teologiczną i Akademią Teologii Katolickiej w Warszawie), otwartych seminariów dyskusyjnych oraz dwu cyklów wykładów publicznych.

 

1. Krajowe i międzynarodowe sympozja, konferencje i sesje naukowe

 

• „W 500-lecie urodzin M. Lutra, 1483-1983 (19 XI 1983” - Wyższe Seminarium Duchowne w Białymstoku; 7 XII 1983 - KUL)[26];
• „Dekret o ekumenizmie po 20 latach” (20-21 XI 1984 - KUL)[27];
• „«Chrzest, Eucharystia, posługiwanie duchowne». Dokument z Limy z 1982 r.” (17 I 1985 - KUL)[28];
• „Apostołowie i Nauczyciele Słowian”. W 1100 rocznicę śmierci św. Metodego (29 X 1985 - KUL)[29];
• „Identität im ökumenischen Gespräch”. Czwarte sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (12-15 XII 1985 - Bern);
• „Polska - Szwajcaria: doświadczenia ekumeniczne (Ökumenische Lage in Polen und in der Schweiz)”. Piąte sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (13-16 X 1987 - Nadarzyn k. Warszawy)[30];
• „Teologia i kultura chrześcijańska Dawnej Rusi z perspektywy minionych wieków” (8-10 III 1988 - KUL)[31];
• „Toleranz - Einheit - Frieden”. Szóste sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (2-6 X 1989 - Kappel k. Zurichu)[32];
• „Unia Brzeska w refleksji historyczno-teologicznej” (7-9 XI 1989 - Diecezjalny Instytut Teologiczno-Pastoralny [skrót: DIT-P] w Opolu, filia KUL)[33];
• „Kościoły chrześcijańskie w Europie narodów” (6-7 XII 1991 - DIT-P w Opolu)[34];
• „Eklezjologia Unii Brzeskiej. Próba relektury ekumenicznej” (4-6 V 1992 - DIT-P w Opolu)[35];
• „Religia i naród (Religion und Nation)”. Siódme sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (28-30 IX 1992 - DIT-P w Opolu)[36];
• „Dialog Kościołów a tożsamość wyznaniowa”. Międzynarodowe sympozjum z okazji 10-lecia Instytutu Ekumenicznego KUL (8-9 XI 1993 - KUL)[37];
• „Ökumene als Gemeinschaft von Kirchen”. Ósme sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (13-16 IX 1994 - Mariastein k. Bazylei)[38];
• „Unia Brzeska po czterech stuleciach”. Jubileuszowe sympozjum międzynarodowe Instytutu Ekumenicznego i Instytutu Historii Kościoła KUL (20-21 IX 1995 - KUL)[39];
• „Duch dialogu i szacunku. Nostra aetate”. Sesja naukowa Instytutu Nauk Biblijnych i Instytutu Ekumenicznego KUL (12 XII 1995 - KUL)[40];
• „Ut unum sint a Kościoły chrześcijańskie w Polsce i Europie”. Międzynarodowe sympozjum ekumeniczne Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego i Instytutu Ekumenicznego KUL (22-23 V 1996 - UO, Opole-Kamień Śląski)[41];
• „Między Wschodem a Zachodem. Kongres CIHEC na temat Europy Środkowo-Wschodniej” (1-6 IX 1996 - KUL)[42];
• „Christen aus verschiedenen Konfessionen in ihrer Verantwortung für Gesellschaft und Wirtschaft”. Dziewiąte sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (Mikołajki, 10-13 III 1997)[43];
• „Pięćdziesięciolecie Światowej Rady Kościołów”. Piąte Międzyuczelniane Sympozjum Ekumeniczne (Warszawa, ChAT, 23 IV 1998)[44];
• „Religia i nadzieja”. Trzecia konferencja ekumeniczna poświęcona Chinom (Stavanger, Norwegia, 18-21 VI 1998)[45];
• „Die Moderne und die ökumenische Forschung”. Jubileuszowa X Konsultacja „Societas Oecumenica” (Uppsala, Szwecja, 20-27 VIII 1998)[46];
• „Prawda i dowolność - jako problem ekumeniczny”. Dziesiąte sympozjum ekumeniczne przedstawicieli Kościołów Szwajcarii i Polski (Davos, Szwajcaria, 14-21 IX 1998)[47];
• „Czy potrzebujemy nowej teologii ekumenicznej?”. Sesja naukowa ze studentami Uniwersytetu w Oldenburgu, Niemcy (Lublin, 8 X 1998)[48];
• „Pojednanie w nauce o usprawiedliwieniu” (Lublin, 11 XII 1999 roku[49];
• „Ku europejskiej wspólnocie ducha. Ekumeniczna odpowiedzialność u progu trzeciego tysiąclecia”. Międzynarodowe sympozjum Instytutu Ekumenicznego KUL (Lublin, KUL, 30 XI 2000 r.)[50];
• „Ja jestem Drogą i Prawdą” (J 14,6). Międzynarodowa sesja ekumeniczna (25 I 2001)[51];
• „W Tobie jest źródło pokoju”. Sesja naukowa IE przy współudziale Koła Naukowego Teologów KUL (25 I 2002).

 

2. Międzyuczelniane i międzywyznaniowe sympozja ekumeniczne

 

• „Jedność Kościołów - jedność Europy” (17 IV 1991 - ChAT)[52];
• „Ekumenia dzisiaj - nasze trudności i zadania” (14 V 1992 - ChAT)[53];
• „Kościoły chrześcijańskie a służba społeczeństwu” (24 V 1993 - ChAT)[54];
• „Posługa papieża na podstawie encykliki Ut unum sint” (14 V 1996 ChAT)[55];
• „Pięćdziedziesięciolecie Światowej Rady Kościołów”. Piąte Międzyuczelniane Sympozjum Ekumeniczne (23 IV 1998 - ChAT)[56].

 

3. Otwarte seminaria dyskusyjne

 

• „Stan dialogu katolicko-prawosławnego” (21 X i 9 XII 1983 - KUL);
• „Trynitarny wymiar Kościoła i Eucharystii w świetle dialogu katolicko-prawosławnego” (30 III 1984 - KUL);
• „Teologia Krzyża w perspektywie ekumenicznej” (24 I i 6 IV 1984–KUL);
• „Dialog czy dwa monologi? Sakramenty inicjacji chrześcijańskiej w dialogu katolicko-prawosławnym” (14 XII 1984 - KUL);
• „Chrzest, Eucharystia, posługiwanie duchowne. Znaczenie Dokumentu z Limy” (17 I 1985)[57]:
  • * „Zjednoczeni w chrzcie, rozdzieleni w Eucharystii?” (sesja przedpołudniowa);
  • * „Ku wzajemnemu uznaniu posługiwań” (sesja popołudniowa);
• „Dylematy ekumenii poszukującej uzgodnień i zbieżności” (22 I 1988 - KUL)[58];
• „W zmaganiu o lepsze oblicze Kościoła. (Bp F. Hodur: 1866-1953, Prof. F. Heiler: 1892-1967)” (23 I 1992 - KUL)[59];
• „Religijne inspiracje poematu Aksion esti O. Elitisa” (26 III i 02 IV 1992 - KUL)[60];
• „Ekumeniczne znaczenie życia i działalności o. A. Mienia” (19 I 1993 -KUL)[61];
• „Kobieta w Kościele. Ekumeniczne punkty widzenia” (21 I 1993 –KUL)[62];
• „Kościoły na progu trzeciego tysiąclecia” (20.01.1995 - KUL)[63];
• „Kościół Anglii - wczoraj i dziś” (9 I 1995 - KUL)[64],
• „Sukcesja apostolska i apostolskość w Kościele” (19 V 1995 - KUL)[65];
• „Przygotowanie do Wielkanocy w tradycji anglikańskiej” (18.01.1996 - KUL)[66];
• „Nasze Kościoły - gotowe do pojednania?” (16 I 1997 - KUL)[67];
• „Pojednanie przynagla nas” [seminarium poświęcone Drugiemu Europejskiemu Zgromadzeniu Ekumenicznemu w Grazu] (27 X 1997 - KUL)[68];
• „Boży Duch przynagla: Ekumenia jako ‘priorytet duszpasterski’” (22 I 1998)[69]
• „Die Enzyklika Ut unum sint. Eine anglikanische Perspektive” [referat wprowadzający do dyskusji wygłosił rev. Christopher Lowe (teolog anglikański z Londynu - Community of the Resurrection)] (14 V 1998)[70];
• „Historia w rękach Boga. Ekumeniczne przesłanie Patriarchy Bartłomieja I” (21 I 1999)[71];
• „«Jedna wiara, jeden chrzest» (Ef 4, 5). Ekumeniczne znaczenie wzajemnego uznania Chrztu” (20 I 2000)[72];
• „Charta Oecumenica Kościołów europejskich” (06 IV 2000)[73];
• „Przyczyny utrudniające recepcję odwołania anatem”. 35 rocznica zniesienia ekskomunik z 1054 roku (7 XII 2000 r.)[74].

 

4. Wykłady publiczne

 

• „Eucharystia w dialogu ekumenicznym” (12-16 I 1987 - KUL)[75];
• „Grekokatolicy a ekumenizm” (9-10 XI 1995 - KUL)[76].

 

 

V. PUBLIKACJE

 

Instytut Ekumeniczny opublikował cały szereg różnorodnych artykułów, sprawozdań, tłumaczeń, wywiadów, notek informacyjnych, recenzji... (w tym także w językach obcych) o charakterze ekumenicznym; świadczą o tym zamieszczone w niniejszej publikacji bibliografie. Przygotował już osiem samodzielnych numerów ekumenicznych „Roczników Teologicznych” Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (lata 1993-2002 –zeszyt 7: Teologia ekumeniczna)[77] i systematycznie będzie przygotowywał kolejne; Komitet Redakcyjny tego „Rocznika” stanowili względnie stanowią: Wacław Hryniewicz OMI, ks. Stanisław Józef Koza (sekretarz - lata 1993-1997; kolejne roczniki: Krzysztof Leśniewski); Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv, bp Alfons Nossol (lata 1993-1997; kolejne roczniki: Leonard Górka SVD).

 

Wśród publikacji IE na specjalną uwagę zasługują publikacje książkowe i broszurowe, prezentowane w odrębnym opracowaniu niniejszej publikacji. Instytut redaguje dwie własne serie książkowe; obie pod tym samym składem redakcyjnym (bp Alfons Nossol; później - Leonard Górka SVD oraz Wacław Hryniewicz OMI, Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv) i w tym samym wydawnictwie (Redakcja Wydawnictw KUL).

 

VI. EKUMENIZM DUCHOWY

 

Instytut Ekumeniczny jest placówką naukową. Nie znaczy to wszakże wcale, aby koncentrując się na pracy z natury czysto naukowej i działalności praktycznej zapominał o duchowym wymiarze ekumenizmu - o tym, że nawrócenie serca i świętość życia łącznie z publicznymi i prywatnymi modlitwami o jedność chrześcijan należy uznać za duszę całego ruchu ekumenicznego[78]. Praktycznym wyrazem świadomości IE o konieczności wiązania wszelkiej teoretycznej pracy ekumenicznej z jej wymiarem modlitewno-‑duchowym jest trwała pielęgnacja pewnych i sprawdzonych tradycji liturgicznych.

 

Instytut - z tych właśnie motywów - regularnie organizuje tradycyjny Tydzień Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan (18-25 stycznia) w kościele akademickim KUL, poprzedzony - zapoczątkowanymi przed kilku laty obchodami tzw. „Dnia Judaizmu”. Zabiega również o to, aby uczestniczyli w nim aktywnie z posługą przepowiadania słowa Bożego także bracia z innych Kościołów chrześcijańskich. Ta forma ekumenicznej modlitwy IE traktowana jest jako ubogacenie tegoż Tygodnia, który - o charakterze ogólnomiejskim - organizowany jest w wybranych ośrodkach kultu chrześcijańskiego miasta Lublina.

W tym też duchu IE kontynuował przez szereg lat - zapoczątkowaną w 1980 r. przez Sekcję Teologii Porównawczej i Ekumenicznej - tradycję tzw. „śród ekumenicznych”; sprawowanie podczas roku akademickiego południowej (w pierwszych latach wieczornej) Eucharystii w kościele akdemickim o jednoznacznej wymowie ekumenicznej. Tradycja ta była jedną z prób rozszerzenia styczniowego Tygodnia Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan na cały rok akademicki w duchu specjalnego kalendarza modlitwy wstawienniczej za poszczególne kraje świata, który został po raz pierwszy opracowany i opublikowany w 1978 r. przez Ekumeniczną Radę Kościołów[79].

 

Młodzież studencka, pracownicy IE oraz sympatycy ekumenii z miasta Lublina od kilku już lat pielęgnują konsekwentnie zwyczaj comiesięcznych spotkań modlitewnych o charakterze ekumenicznym[80]. Stanowi on swego rodzaju kontynuację ekumenicznej działalności i duchowej spuścizny śp. siostry Stanisławy Andronowskiej na terenie miasta Lublina.

 

Dzień Judaizmu stanowi nową inicjatywę w Kościele polskim. Uczestnicy forum dyskusyjnego „Pojednanie bez nawrócenia? Chrześcijańska samoświadomość a naród żydowski” Drugiego Europejskiego Zgromadzenia Ekumenicznego (Graz, 22-27 VI 1997 r.) zwrócili się z zaproszeniem do obchodów takiego dnia, które zostało skierowane do chrześcijańskich Kościołów Europy. Jako datę zaproponowano - wzorem rzymskokatolickiego Kościoła we Włoszech - dzień 17 stycznia, wigilię Tygodnia Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan. Obchody Dnia Judaizmu zostały zainaugurowane w 1998 r. Z inicjatywą takich obchodów wystąpiła Sekcja Ekumeniczna Koła Naukowego Teologów oraz IE KUL. Ta inicjatywa spotkała się z życzliwym poparciem ks. abpa prof. dra hab. Józefa Życińskiego, metropolity lubelskiego, który podczas obchodów Dnia Judaizmu 17 stycznia 1998 r. w kościele akademickim KUL przewodniczył koncelebrowanej Liturgii Eucharystii oraz wygłosił okolicznościową homilię[81]. W r. 1999[82] Dzień Judaizmu obchodzono - z udziałem pracowników IE - w kościele lubelskiej parafii ewangelicko-augsburskiej. Nabożeństwu Słowa Bożego przewodniczył pastor mgr Roman Pracki, natomiast okolicznościowy komentarz wygłosił dr Sławomir Jacek Żurek, pracownik Wydziału Nauk Humanistycznych KUL. W ostatnich latach organizację obchodów tego dnia przejęła Metropolia Lubelska; ogólnopolskie obchody Dnia Judaizmu 2002 r. odbyły się właśnie w Lublinie.

 

Na koniec należy jeszcze przypomnieć, że ks. dr hab. Leonard Górka SVD od wielu lat regularnie współpracuje - „jako prezbiter” - z dwiema wspólnotami lubelskiego neokatechumenatu.

.