Szansa na wczesne wykrycie raka dzięki naukowcom z KUL

Nad markerami nowotworowymi, które pozwolą na szybsze wykrycie chorób onkologicznych układu pokarmowego, pracuje zespół naukowców z Wydziału Medycznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

– Nasze badania prowadzimy głównie z wykorzystaniem surowicy krwi, gdyż wykrywanie markerów nowotworowych w materiale pobranym w małoinwazyjny sposób jest ważnym atrybutem badań przesiewowych w populacjach wysokiego ryzyka – mówi dr hab. Ilona Sadok z Katedry Chemii Instytutu Nauk Biologicznych KUL.

Nowotwory układu pokarmowego – tj. rak jelita grubego, rak żołądka, rak trzustki – stają się coraz powszechniejsze, dlatego bardzo istotna jest odpowiednia profilaktyka i wczesna diagnostyka.

Naukowcy intensywnie poszukują biomarkerów, czyli wskaźników molekularnych, które odzwierciedlają zmiany fizjologiczne funkcjonowania organizmu ludzkiego w miarę rozwoju choroby.

Wczesne wykrycie zmian nowotworowych znacząco zwiększa szanse pacjenta na powrót do zdrowia. Jednakże rozwój nowotworów układu pokarmowego we wczesnym stadium może przebiegać bezobjawowo lub pojawiające się dolegliwości są niespecyficzne. – W konsekwencji prawidłowa diagnoza stawiana jest zbyt późno, często w zaawansowanym stadium choroby z licznymi przerzutami. Dlatego też identyfikacja czułych i specyficznych biomarkerów o wysokiej wartości predykcyjnej ma ogromne znaczenie kliniczne – zaznacza dr hab. Sadok.

Transformacja normalnych komórek w komórki nowotworowe może wynikać z zaburzeń metabolicznych. - W zespole składającym się z chemików analityków, biologów i lekarzy prowadzimy badania sprawdzające, czy produkty rozkładu tryptofanu (aminokwasu dostarczanego do organizmu wraz z pożywieniem) mogą być potencjalnymi biomarkerami diagnostycznymi, prognostycznymi lub predykcyjnymi wybranych nowotworów układu pokarmowego – dodaje. W tym celu naukowcy wykorzystują przede wszystkim chromatografię cieczową połączoną ze spektrometrią mas. – Umożliwia ona analizę płynów ustrojowych człowieka i ustalenie profilu metabolicznego, którego zmiany mogą być charakterystyczne dla różnych stanów patofizjologicznych i, co istotne, mogą pojawiać się wcześniej niż objawy kliniczne – podkreśla badaczka.

Laboratoria Wydziału Medycznego KUL wyposażone są w aparaturę umożliwiającą prowadzenie tego typu analiz. W identyfikacji nowych molekularnych markerów chorób istotne jest zagwarantowanie wysokiej rzetelności i wiarygodności generowanych danych. Badania muszą być prowadzone na dużej grupie pacjentów. Wymagają także interdyscyplinarnego podejścia i współpracy naukowców z chirurgami o odpowiedniej specjalizacji. – Obecnie celujemy w metabolity tryptofanu, których rola w patogenezie nowotworów układu pokarmowego jest mało poznana – dodaje dr hab. Sadok, która wspiera zespół swoją wiedzą i kilkuletnim doświadczeniem z zakresu opracowywania metod analitycznych oznaczania związków o działaniu biologicznym oraz samej analizy materiału od pacjentów onkologicznych i interpretacji uzyskanych danych.