DZIEJE ARCHIWUM
Archiwalia w okresie międzywojennym znajdowały się w poszczególnych registraturach i instytucjach uczelnianych. W październiku 1939 r. Uczelnia została zamknięta przez Niemców, a dokumentacji została poddana niszczeniu jako materiał opałowy w piecach przez stacjonujące w budynku uniwersytetu oddziały niemieckie. W wyniku interwencji prof. dr Leona Białkowskiego i prof. dr Aleksandra Kossowskiego ocalałe archiwalia wiosną 1940 roku zostały przekazane do Archiwum Państwowego w Lublinie, gdzie powyżsi profesorowie byli etatowymi pracownikami. Zasób został zabezpieczony i uporządkowany. W 1945 r. zespół pod nazwą „Rep. 124 Akta Kancelarii Uniwersytetu" został przekazany z powrotem na Uczelnię.
Archiwum KUL jako jednostka administracyjna zajmująca się przechowywaniem dokumentacji aktowej funkcjonowała od 11 września 1952 roku na podstawie decyzji prorektora KUL ks. prof. dr Stanisława Płodzienia. Pełniła rolę składnicy akt, posiadając jedynie wydzielone pomieszczenie. Archiwum w pierwotnej wersji nie posiadało samodzielnego pracownika, lecz wgląd do akt mieli kierownicy poszczególnych jednostek organizacyjnych, wypożyczanie akt odbywał się na zasadzie wpisu do rejestru. Opiekę merytoryczna sprawował prof. dr Aleksander Kossowski, prace porządkowe wykonywali studenci historii w ramach tzw. stypendiów żywnościowych. W okresie znajdowania się Archiwum w ramach Biblioteki odpowiedzialnym za zasób i jego stan był Józef Styk, obecnie profesor socjologii. Dopiero w 1974 r. dr Stanisław K. Olczak został etatowym pracownikiem Archiwum, równocześnie pracując na Sekcji Historii Wydziału Nauk Humanistycznych. W latach 1987-1990 pieczę nad Archiwum sprawowała dr Maria Trojanowska, we współpracy z mgr Czesławem Mazurkiem. Od 1 kwietnia 1991 do 31 grudnia 2004 r. Archiwum kierowała dr Janina Gawrysiakowa, a od 1 stycznia 2005 r. funkcję kierownika, a od 1 listopada 2007 r. funkcję dyrektora Rektor KUL powierzył mgr Markowi Pawelcowi. Obecnie Archiwum zatrudnia trzech pracowników etatowych.
W grudniu 1997 r. Archiwum Uniwersyteckie otrzymało nowe pomieszczenia do pracy naukowej i magazyny na drugim piętrze w Kolegium Jana Pawła II. W 1998 roku Archiwum z Biblioteki Uniwersyteckiej przejęło prace habilitacyjne nie publikowane, doktorskie, licencjackie i magisterskie oraz rozpoczęło bieżące gromadzenie prac doktorskich, licencjackich, magisterskich i dyplomowych, wraz z prowadzeniem katalogu komputerowego w systemie MAK.
Archiwum Uniwersyteckie jako jednostka ogólnouniwersytecka i placówka naukowa została formalnie powołana uchwałą Senatu Akademickiego z dnia 5 grudnia 1980 roku i rozpoczęła funkcjonowanie w oparciu o zatwierdzony wówczas Statut. Administracyjnie podlegała bezpośrednio Rektorowi KUL, a opiekę naukową sprawował kierownik Katedry Historii Ustroju Polski i Administracji.
W wyniku uchwalenia w 2006 roku nowego Statutu KUL, pojawił się pierwszy raz zapis w § 19 p. 1 o istnieniu i funkcjonowaniu Archiwum w Uniwersytecie w brzmieniu: „Jednostką ogólnouniwersytecką spełniającą zadania naukowe, dydaktyczne, administracyjne i usługowe jest Archiwum Uniwersyteckie."
Pochodną powyższego zapisu w Statucie KUL było uchwalenie przez Senat Akademicki KUL nowego Regulaminu Archiwum Uniwersyteckiego w dniu 28 czerwca 2007 r., który wszedł w życie w dniu 1 października 2007 r.
Oprac. Marek Pawelec
WSPÓŁPRACA
