Wit Klonowiecki (1902–1971)

Urodził się 10 września 1901 r. w Krasnymstawie w rodzinie Antoniego i Marii z Błońskich. Jego ojciec był aptekarzem. W 1911 r. Wit wstąpił do gimnazjum filologicznego Szkoła Lubelska w Lublinie, by osiem lat później uzyskać świadectwo dojrzałości. Jako uczeń należał do Wojskowej Kadry Szkolnej przy Polskiej Organizacji Wojskowej, a w 1919 r. jako ochotnik służył przez cztery miesiące w kompanii sztabowej Wojska Polskiego w Lublinie. W 1920 r., już jako student, brał udział w sześciu bitwach wojny polsko-bolszewickiej w szeregach 201 Pułku Piechoty. Obowiązkową służbę wojskową odbył w latach 1927–1928. We wrześniu 1939 r. także zaciągnął się do wojska, już jako ochotnik.

W październiku 1919 r. zapisał się na Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Uniwersytetu Lubelskiego, który ukończył po zdaniu egzaminów wewnętrznych i państwowych w listopadzie 1923 r. Ponieważ młoda lubelska wszechnica nie posiadała jeszcze praw uczelni państwowej, Klonowiecki otrzymał dyplom magistra Wydziału Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie. W 1923 r. zapisał się na sekcję ekonomiczno-społeczną WPiNSE, a swe zainteresowania rozszerzył na zagadnienia administracyjne, czego dotyczyła jego praca magisterska. Jednocześnie zapisał się na Wydział Nauk Humanistycznych UL, gdzie studiował zagadnienie metody historycznej. Po ukończeniu studiów w 1924 r. otrzymał propozycję pozostania na WPiNSE jako asystent przy katedrze nauki administracji i prawa administracyjnego.

W lutym 1924 r. został dopuszczony jako praktykant I kategorii do praktyki administracyjnej w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie. W końcu roku 1924 ukończył kursy przygotowawcze do egzaminów praktycznych urzędników państwowych. Na początku kwietnia 1925 r. złożył z wynikiem bardzo dobrym egzamin referendarski i został mianowany referendarzem. Otrzymawszy stypendium fundacji im. S. Popowskiego i ośmiomiesięczny bezpłatny urlop z Urzędu Wojewódzkiego studiował naukę administracji i prawa administracyjnego na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Tuluzie (Francja). Jednocześnie zapoznawał się z praktyką administracyjną w Prefekturze Górnej Garonny. W administracji państwowej pracował w sumie cztery lata, do 1928 r. W 1927 był rzecznikiem dyscyplinarnym w Urzędzie Wojewódzkim oraz zastępcą delegata Ministra Spraw Wewnętrznych do Wojewódzkiej Rady Naprawy Ustroju Rolnego w Lublinie.

7 lipca 1927 r. doktoryzował się na UJK we Lwowie na podstawie pracy Kontrola wewnętrzna w polskiej administracji rządowej (Lublin 1934), napisanej pod kierunkiem prof. Zbigniewa W. Pazdry. Od 1928 r. całkowicie poświęcił się pracy naukowej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, zajmując w latach 1926–1930 stanowisko starszego asystenta i prowadząc wykłady z postępowania administracyjnego. W październiku 1930 r. został mianowany zastępcą profesora nauki administracji i prawa administracyjnego na WPiNSE KUL. Wykładał administrację, prawo administracyjne i administrację gospodarczą oraz prowadził proseminarium. 5 lipca 1935 r. habilitował się na Wydziale Prawa UJK we Lwowie na podstawie pracy Zakład publiczny w prawie polskim. Studium prawno-administracyjne (Lublin 1933). W latach 1936–1939 wykładał także na UJK (prawo przemysłowe i postępowanie administracyjne). W 1938 r. stał się profesorem nadzwyczajnym prawa administracyjnego WPiNSE KUL, niedługo potem otrzymał katedrę prawa administracyjnego. W tym samym roku przeprowadził badania ewolucji postępowania administracyjnego w Wiedniu i Monachium. Od 1934 r. należał do Towarzystwa Naukowego KUL. Do wybuchu drugiej wojny światowej był członkiem Lubelskiego Komitetu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaciół Młodzieży Akademickiej i Komitetu Wojewódzkiego Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.

W październiku 1939 r. rozpoczął wykłady na KUL, a w listopadzie uniknął aresztowania przez Niemców i osadzenia na lubelskim Zamku, co było udziałem wielu jego kolegów. Poszukiwany przez okupanta opuścił Lublin, by ukrywać się w Motyczu, Warszawie i Kielcach. Pracował wówczas nad systemem postępowania administracyjnego, miał też kontakt z próbami tajnego nauczania uniwersyteckiego. W 1944 r. czynnie zaangażował się we wskrzeszenie KUL, podejmując wysiłek pracy administracyjnej, a nawet odstępując część swego mieszkania przy ul. 3 Maja 18/5 dla przyjeżdżających do Lublina nowych wykładowców. We wrześniu 1944 r. Klonowiecki został dziekanem WPiNSE KUL. Jeździł wówczas do Lwowa, by osobiście zaznajomić abp. Bolesława Twardowskiego ze sprawą wznowienia katolickiej uczelni i angażować profesorów. W kolejnych latach często załatwiał dla uniwersytetu urzędowe sprawy, podróżując m.in. do Krakowa, Warszawy, Łodzi czy Chełma.

17 maja 1946 r. przeniósł habilitację z UJK na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego i tam też wykładał administracyjne prawo lotnicze w Studium Prawa Lotniczego. Ponadto w tym czasie wykładał na Wydziale Rolnym i Wydziale Farmaceutycznym nowopowstałego Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Bezskutecznie namawiany na przejście na Wydział Prawa UMCS przepłacił to represjami: decyzją Ministra Szkolnictwa Wyższego z 27 czerwca 1952 r. został pozbawiony, wraz z innymi profesorami KUL, prawa do wykładania i zawieszony w prawach profesora. Do chwili powrotu do pracy otrzymywał zasiłek emerytalny z zasobów KUL, pócz tego wykładał prawo kanoniczne w lubelskim Wyższym Seminarium Duchownym i pełnił rolę radcy prawnego KUL. Ponieważ komunistyczne władze zlikwidowały na KUL macierzysty wydział Klonowieckiego, od 1956 r. wykładał on na pozostałych wydziałach uczelni: Prawa Kanonicznego, Nauk Humanistycznych, Filozoficznym i Teologicznym takie przedmioty jak: administracja wyznaniowa, zarys polskiego prawa współczesnego, ustrój i prawo PRL, ustrój Polski Ludowej na tle porównawczym, wybrane zagadnienia z prawa podatkowego. 15 maja 1962 roku powierzono mu kierownictwo nad Międzywydziałowym Zakładem Ustroju i Prawa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, gdzie młodzi pracownicy naukowi prowadzili pionierskie badania nad polskim prawem wyznaniowym.

W tym czasie Klonowiecki bronił Wyższe Seminarium Duchowne przed represyjną polityką podatkową władz PRL, zmierzającą do jego zamknięcia. Za obronę praw Kościoła odznaczony został przez papieża Pawła VI medalem „Pro Ecclesia et Pontifice”.

Był poliglotą – znał język francuski, angielski, włoski, niemiecki i rosyjski. Żonaty z Zofią z Dziemskich, miał dwoje dzieci: Wita (1932) i Annę (1936). Zmarł w Lublinie 14 maja 1971 r., pochowany został trzy dni później na cmentarzu przy ul. Lipowej.

 

Bibliografia:

AU KUL, AOP, RP, Klonowiecki Wit, A-283; Misztal H., Klonowiecki Wit, [w:] Encyklopedia 100-lecia KUL, t. 1, red. E. Gigilewicz, Lublin 2018, s. 480; Misztal H., Klonowiecki Wit, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 9, red. B. Migut i in., Lublin 2002, kol. 154; Misztal H., Klonowiecki Wit, [w:] Słownik biograficzny miasta Lublina, t. 2, red. T. Radzik, A.A. Witusik, J. Ziółek, Lublin 1996, s. 106–108.

 

 

Paulina Byzdra-Kusz


WSPÓŁPRACA

ikona
ikona
ikona
ikona
ikona