Wolność ma swój początek we wnętrzu człowieka

W jaki sposób Jan Paweł II postrzegał wolność? Czym właściwie jest doświadczenie wolności i jaki jest jej sens? Odpowiedzi na te pytania padły w lubelskim areszcie podczas wykładu „Wolność w nauczaniu Jana Pawła II”, który poprowadził były rektor KUL, ks. prof. dr. hab. Andrzej Szostek.

To był trzeci wykład w ramach Projektu WOW, czyli Więziennych Otwartych Wykładów. Ma on przede wszystkim spełniać funkcję resocjalizacyjną, ale oprócz tego ma dać osadzonym namiastkę normalności. Tematem przewodnim całego cyklu jest wolność. Profesor Szostek podczas wykładu w dniu 22 kwietnia mówił, że Ojciec Święty w swojej książce „Osoba i czyn” postrzegał wolność nie tylko w wymiarze społecznym, ale przede wszystkim w wymiarze wewnętrznym.

- Człowiek sam doświadcza tego, że jest wolny. Doświadcza przez to, że jest sprawcą czynów. To ważna rzecz, żeby sobie tę sprawczość uprzytomnić. Otóż Wojtyła powiada: „Chcę zobaczyć kim jest osoba poprzez czyn”. A co to jest czyn? To autorskie podjęcie pewnych decyzji i dokonanie pewnych działań, których ja jestem autorem – przytaczał prof. Szostek i podkreślał, że Wojtyła w swoich przekonaniach odrzucał koncepcję determinizmu, czyli zjawiska, w którym człowiekowi wydaje się, że jest wolny, a tak naprawdę jest podporządkowany pewnym mocom niezależnym od niego. 

- Taka koncepcja deterministyczna odbiera nam odpowiedzialność za nasze czyny. Właściwie znika pole dla moralności. Skoro ja jestem taki sam jak stokrotka albo zwierzę i zachowuję się wedle pewnych sił, które są wobec mnie nadrzędne, to jak można mnie do jakiejkolwiek odpowiedzialności powoływać? - rozważał profesor.

Według nauczania św. Jana Pawła II, wolność jest związana z prawdą, która pozwala człowiekowi odkryć samego siebie i budować swoją tożsamość poprzez dokonywane wybory. 

Wolność poza wymiarem indywidualnym, posiada również wymiar społeczny. Społeczeństwo może być zdrowe jedynie wtedy, gdy każdy obywatel uczestniczy i włącza się w dbanie o wspólne dobro.

Ojciec Święty w swojej publikacji „Miłość i odpowiedzialność” przywoływał słowa Immanuela Kanta, który mawiał „postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego używał zawsze zarazem jako celu, nigdy tylko jako środka”.

- Wojtyła to dopełnia i mówi: "tym aktem, którym ja naprawdę doceniam człowieka jest miłość. Ona ma różną postać i różne formy. To nie jest tylko miłość w małżeństwie i wobec dzieci, ale również w stosunku do przyjaciół oraz innych ludzi, którzy potrzebują pomocy. Człowiek staje się osobą i spełnia się jako osoba poprzez bezinteresowny dar z siebie samego. Kiedy nie czuje, nie żyje tylko dla siebie. Kiedy uwaga nie jest skoncentrowana wyłącznie egoistycznie. Wtedy dopiero człowiek staje się osobą pełną i wolność temu ma służyć – mówił profesor Szostek.

Projekt WOW powstał z inicjatywy rektora KUL, ks. prof. dr hab. Mirosława Kalinowskiego. Dzięki temu, osoby przebywające w Areszcie Śledczym w Lublinie mają szansę uczestniczyć w spotkaniach i zdobywać wiedzę od profesorów KUL i innych ekspertów.

Od 2013 roku prowadzone są również studia dla osób odbywających karę pozbawienia wolności. Osadzeni mogą ukończyć studia licencjackie i magisterskie zdobywając dyplom i wykształcenie z zakresu nauk o rodzinie. Do tej pory studia ukończyło około 40 osób. Naukę pobiera obecnie podobna liczba osadzonych.